Waarom is een doorgaande leerlijn essentieel binnen het literatuuronderwijs?
Een doorgaande leerlijn van brugklas tot en met eindexamenklas
Een doorgaande leerlijn biedt duidelijkheid in de opbouw van kennis en vaardigheden binnen een bepaald leergebied of vak. Het zorgt voor continuïteit, consistentie en structuur in het onderwijsproces, doordat het expliciet maakt hoe je kennis en vaardigheden systematisch opbouwt en onderwijst.
Een doorgaande leerlijn helpt leerlingen om verbanden te leggen met wat eerder aan bod kwam en bij het consolideren van kennis. Dat geldt ook voor het literatuuronderwijs. Leerlingen ontwikkelen door de jaren heen een palet aan literaire vaardigheden en kennis en kunnen daarmee steeds complexere teksten begrijpen.
Voor leraren biedt een doorgaande leerlijn literatuur de mogelijkheid om terug te grijpen op wat al eerder aan de orde kwam en om te differentiëren naar het niveau en behoeften van individuele leerlingen. Daarbij helpt het als leraren zich bewust zijn van sleutelmomenten in de literaire ontwikkeling van leerlingen, zoals de overgang van de basisschool naar de brugklas of de soms abrupte overgang van jeugdliteratuur naar volwassenenliteratuur.
Een doorgaande leerlijn literatuur beschrijft hoe leerlingen gedurende hun schoolloopbaan literaire competentie kunnen ontwikkelen, van de basisschool tot en met de bovenbouw van het voortgezet onderwijs. De terugkerende onderdelen in elke fase van een doorgaande leerlijn literatuuronderwijs zijn:
- Leesplezier en leesmotivatie
Leerlingen worden gestimuleerd om uiteenlopende boeken te lezen en er is ruimte voor het zelfstandig kiezen van boeken. - Kennis van literaire begrippen
Leerlingen doen kennis op van bijvoorbeeld perspectief, stijl, personages, thema’s, motieven en genres. - Analyseren en interpreteren
Leerlingen ontwikkelen het vermogen om verhalen nader te doorgronden en hun eigen uitleg te geven over achterliggende ideeën in die verhalen. - Kritisch denkvermogen ontwikkelen en reflecteren
Ze vormen een eigen mening over teksten en leren deze onderbouwen, en te reflecteren op de relatie tussen literatuur, het eigen leven en maatschappelijke vraagstukken. - Persoonsvorming
Leerlingen benutten de persoonsvormende kracht die verhalen bieden. - Literatuurgeschiedenis
Leerlingen maken kennis met de geschiedenis van de literatuur, van middeleeuwse teksten tot hedendaagse literatuur. Hierbij worden periodes, stromingen, canonvorming en belangrijke auteurs behandeld. - Creatieve verwerking
Zij leren zelf verhalen, gedichten of essays te schrijven geïnspireerd door gelezen literatuur, en leren het gelezene actief te verwerken met boekpresentaties en dramatisering. - Zelfstandig literatuurgebruik
Zij ontwikkelen een persoonlijke leesidentiteit en voorkeur en leren zelfstandig keuzes maken binnen het literaire aanbod.