Hoe kan cultuureducatie je leesonderwijs versterken?
Cultuureducatie
Cultuureducatie – het doelbewust leren over en door kunst en cultuur – kan bestaan uit receptieve, reflectieve en productieve activiteiten. Leerlingen bekijken, beluisteren of beleven een culturele uiting, ze reflecteren op de uiting, praten erover, maar gaan ook zelf creatief aan de slag: ze maken bijvoorbeeld een tekening, bespelen een muziekinstrument of spelen in een toneelstuk. Of ze schrijven een gedicht of rap: literatuur is immers ook een kunstdiscipline. Binnen het schoolvak Culturele en Kunstzinnige Vorming (CKV) komen deze activiteiten en onderwerpen aan bod. Een samenwerking met dit vak kan dus waardevol zijn, ook door bijvoorbeeld te werken met vakoverstijgende thema’s.
De kunstvakken (zoals muziek, beeldende kunst of drama) bieden onderwijs in creativiteit; in het zelf creëren, en het ontdekken en bedenken van nieuwe mogelijkheden. Zo stimuleren kunstvakken de verbeeldingskracht en expressie. Dingen die je kunt benutten om te werken aan taal. Zo kunnen de teksten van populaire muziek een ingang zijn voor poëzieonderwijs. Onderzoek laat zien dat muziekonderwijs zowel in het basis- als voortgezet onderwijs een positief effect heeft op de lees- en rekenprestaties van leerlingen. Bijvoorbeeld, iets componeren stimuleert het werkgeheugen.
Door binnen het leesonderwijs te werken met verhalen (fictie) en verschillende literaire uitingsvormen als poëzie en toneelteksten, werk je ook aan cultuureducatie en verbind je lezen en cultuur: leerlingen maken kennis met creatieve uitingen van emoties en gedachtes. Een verhaal kan leerlingen helpen zich te leren inleven, en leren hoe ze hun emoties kunnen uiten. Kies ook eens voor creatieve verwerkingsopdrachten; laat bijvoorbeeld leerlingen hun leeservaringen uitdrukken in een tekening of een storyboard. Door leesonderwijs en cultuureducatie te combineren, wordt leren niet alleen effectiever, maar ook leuker en betekenisvoller. Zo kunnen cultuureducatie en leesonderwijs elkaar versterken en verdiepen.
Creatief schrijven
Creatief schrijven laat leerlingen hun eigen uitdrukkingskracht in taal ontdekken. Het geeft ze inzicht in het creatieve proces van het onder woorden brengen van gedachtes en emoties. Je kunt ze laten experimenteren met literaire technieken, zoals perspectief of beeldspraak. Creatief schrijven kan ook een stimulans zijn om professionele dichters of schrijvers te gaan lezen. Er zijn aanwijzingen dat creatief schrijven een positief effect heeft op het (literaire) lezen. Literatuuronderwijs met aandacht voor creatief schrijven, vergroot de emotionele betrokkenheid bij verhalen.