Bij welke activiteiten werk je aan zowel vakkennis als leesvaardigheid? 

Gevarieerde rijke teksten lezen 

Het spreekt wellicht voor zich, maar als je wilt dat leerlingen zowel hun vakkennis als leesvaardigheid versterken, is een rijke leesomgeving essentieel. Binnen deze rijke leesomgeving biedt je leerlingen een breed en gevarieerd aanbod van rijke teksten aan. Stimuleer leerlingen om zelf deze teksten te lezen, lees regelmatig voor en lees klassikaal. Behandel dus niet alleen de teksten uit de methode, maar gebruik teksten uit verschillende media, bijvoorbeeld opiniërende krantenberichten, interviews met een deskundige of een achtergrondartikel waarin voor- en nadelen tegenover elkaar worden geplaatst. Een rijk en divers aanbod schept mogelijkheden om onderwerpen vanuit verschillende perspectieven te benaderen. Model indien nodig als leraar hoe jij tot begrip van een tekst komt en bied taalsteun waar nodig.

Stimuleer interactie: gesprekken voeren over de teksten

Interactie helpt leerlingen om hun vakkennis en taalvaardigheid actief te ontwikkelen. Gesprekken over de lesstof stimuleren leerlingen om informatie in eigen woorden te verwerken en verbanden te leggen. Laat leerlingen praten over uiteenlopende perspectieven, nieuwe vaktaalwoorden of verbanden tussen teksten.

Organiseer bijvoorbeeld groepsopdrachten waarbij leerlingen gezamenlijk een probleem oplossen, een verschijnsel verklaren of een standpunt verdedigen met behulp van informatie uit teksten. Zorg dat ze hun argumenten baseren op tekstuele informatie en hierbij vaktaal gebruiken. Een klassengesprek is eveneens waardevol, doordat het leerlingen een breder inzicht biedt in hoe anderen een tekst interpreteren en standpunten onderbouwen. Klassengesprekken bieden bovendien een meer gestructureerde setting dan gesprekken van leerlingen tijdens een groepsopdracht. Hierdoor kun je als leraar sturen op het gebruik van vaktaal en krijg je inzicht in wat leerlingen al begrijpen en waar ze nog moeite mee hebben.

Schrijven en spreken om de vakkennis te verankeren

Ook het actief verwerken van informatie door te schrijven en te spreken helpt leerlingen vakinhoud beter te begrijpen. Laat ze na het lezen van teksten bijvoorbeeld een betoog schrijven of een pitch houden over vragen als: hoe beïnvloedt fast fashion het milieu en onze koopkeuzes? Hoe organiseer je een duurzaam schoolfestival? Wat zijn de voor- en nadelen van AI? Dit dwingt leerlingen om zich in meerdere teksten te verdiepen, verbanden te leggen en zich vaktaal eigen te maken. 

Bespreek van te voren hoe auteurs van de gelezen teksten te werk zijn gegaan: hoe brengen zij structuur aan, onderbouwen ze beweringen en houden ze de aandacht van de lezer vast? Dit vergroot niet alleen het tekstbegrip en de woordenschat, maar versterkt ook de schrijfvaardigheid van leerlingen. Door deze inzichten toe te passen in hun eigen schrijf- en spreekopdrachten, laten leerlingen zien hoe goed ze de vakinhoud en vaktaal beheersen. Als leraar kun je zo beoordelen wat ze al beheersen en waar nog extra taalsteun of context nodig is.